حجم زیاد مطالب مهم و دشوار کنکور باعث می‌شود خلاصهنویسی و یادداشت‌برداری جزء ملزومات مطالعه قرار بگیرد؛ به طوری که یادداشت‌برداری یکی از مهمترین بخش‌های یک مطالعه‌ی کامل محسوب می‌شود. از همین الان عادت کنید که از نکات مهم، فرمول‌های پیچیده و مطالبی با احتمال فراموشی بالا یادداشت‌برداری کنید. برای یادداشت‌برداری، راه‌های زیادی وجود دارد که دو روش آن عبارتند از:
1) خط کشیدن یا نشان‌دار کردن نکات و تعاریف مهم
2) نوشتن نکات در دفتری جداگانه یا حاشیهنویسی در کتاب
اجرای این روش‌ها مستلزم این است که توانایی تشخیص موضوعات مهم را داشته باشید. این توانایی فقط با تکرار و تمرین ایجاد می‌شود. یادداشت‌برداری و خلاصهنویسی علاوه بر اینکه باعث تثبیت نکات مهم در ذهن شما می‌شود، هنگام مرور مطالب، سرعت شما را بالا می‌برد. نوع نشان‌دار کردن هم کاملاً به عهده‌ی خلاقیت خود شماست. هر فرد، علائم انتخابی مخصوص به خودش دارد؛ مثلاً «+» برای نکات اصلی، «-» برای نکته‌های فرعی و «پ» برای پرتکرارها و ...
استفاده از رنگ‌های مختلف برای نشان‌دار کردن، کارساز است و نیز بهتر است در پایان یادداشت‌برداری، به آنها نظم و طبقه‌بندی بدهید و نکات و درجهی اهمیت آنها را یادداشت کنید. از همین امروز مطالب را برای دوران جمع‌بندی خلاصهنویسی کنید.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
تکرارهای طلایی
چند بار یک فرمول یا نکته‌ی مهم را تکرار می‌کنید تا به خاطر بسپارید؟ یک بار، دو بار یا چند بار؟
با چه روشی فرمول‌ها و نکات را مرور می‌کنید؟ حفظ می‌کنید؟ می‌نویسید؟ یا از طریق حل تمرین و تست آنها را مرور می‌کنید؟
قدرت تشخیص مهمترین نکات را دارید یا درجهی اهمیت همه‌ی نکته‌ها و فرمول‌ها را یکسان می‌دانید؟
تکرار و مرور اگر با روشی درست و در بازه‌های زمانی مشخصی صورت پذیرد، کلید طلایی حل هر تمرین و تست است. حفظ کردن، روش خوبی برای مرور نیست و در به‌خاطرسپاری فرمول‌ها و نکته‌ها تأثیر زیادی ندارد. شاید برای درس‌های متنی جوابگو باشد ولی برای درس‌های اختصاصی، روش مناسبی نیست و امکان فراموشی نکات با حفظ کردن، بیشتر است.
یکی از روش‌های مؤثر برای به خاطر سپردن فرمول‌ها، یادگیری روش اثبات آن‌هاست. وقتی فرمولی را خودتان اثبات می‌کنید و مراحل به نتیجه رسیدن آن را یاد می‌گیرید، آن فرمول در ذهنتان ماندگارتر می‌شود و در ادامه اگر با حل چند تمرین و تست به کاربرد آن در حل مسئله پی ببرید، فرمول را به مدت طولانی‌تری در حافظه‌تان ذخیره خواهید کرد.
برای مرور نکات مهم و به‌خاطرسپاری آنها لازم است بلافاصله بعد از یادگیری هر نکته‌ی مهم، یک مثال یا یک تمرین ساده برای یادگیری بهتر و تفهیم نکته‌ی مهم حل کنید.
همه‌ی فرمول‌ها و نکات مهم را در یک جا جمع کنید و در این خلاصه‌نویسی‌ها کنار هر نکته، یک مثال و کنار هر فرمول، یک تمرین ساده را به اختصار بنویسید تا در حین مرور، کاربرد آنها در حل مسائل را به یاد بیاورید و مرور کاملی داشته باشید.
تکرارهای طلایی در بازه‌های زمانی مشخص و با فاصله‌ی کم، امکان فراموشی نکات و فرمول‌ها در پاسخ دادن به تست‌ها را به حداقل می‌رساند و امکان موفقیت را چند برابر میکند.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
بهترین روش مطالعه‌ی درس‌های عمومی و تخصصی مطالعه‌ی دو درس اختصاصی و یک درس عمومی در یک روز است.
درس‌ها به دو گروه متنی و حل‌کردنی (استدلالی) دسته‌بندی می‌شوند.
درسهایی مثل ادبیات و تاریخ از درس‌های متنی محسوب می‌شوند و بهتر است پس از مطالعه به فاصله‌ی یک یا یک و نیم‌‌روز تست بزنید تا مطالبی را که به مرور از ذهنتان خارج شده شناسایی کنید و در صدد رفع آن برآیید.
درسهایی مثل ریاضی که استدلالی و حل‌کردنی هستند بهتر است بلافاصله پس از یاد گیری، برای آنها تست بزنید تا مطالبی را که به درستی یاد نگرفته‌اید یا توجه نکرده‌اید شناسایی کنید و نحوه‌ی درست استدلال و شناسایی و استفاده از فرمول‌ها را یاد بگیرید.
بعضی از درس‌ها علاوه بر متنی بودن به صورت گرامری هستند: مانند درس عربی. پیشنهاد می‌کنم 15 تست را بلافاصله بعد از خواندن این درس‌ها بزنید و 15 تست را در فاصله‌ی یک روز کار کنید.
تست‌ها را با علامت‌های خاص نشانه‌گذاری کنید تا در مرور دوباره‌ی آنها متوجه شوید کدام تست‌ها را قبلاً کار کرده‌اید و کدام تست‌ها را بلد بودید.
در طول مطالعه، خلاصهنویسی و نکته‌برداری را فراموش نکنید.
توجه داشته باشید برای تسلط بیشتر بر درس‌های متنی، خلاصهنویسی، طبقه‌بندی و تکرار مطالب مهم است.
اصلی که در به‌خاطرسپاری موضوعات خیلی مهم است تکرار مباحث است.
برای تسلط بیشتر بر مباحث متنی بهتر است مطالب را خلاصهنویسی و نکته‌برداری کنید و نکات را در زمان‌های خاص و متعدد مرور کنید.
هر داوطلبی روش و نحوه‌ی مطالعه‌ی مخصوص به خود را دارد. بهتر است با مشاوره با پشتیبان خود و بررسی عملکردتان روش درست مخصوص به خود را شناسایی کنید.
میتوانید با استفاده از روش‌های زیر مطالب را مرور کنید:
- استفاده از جعبه‌ی به‌یاد یا لاینتر
- نکته‌برداری
- خلاصهنویسی
- استفاده از کتاب خودآموزی
- نشان‌دار کردن مطالب
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------
همیشه سعی کنید قبل از اینکه به دقیقه‌ی 90 یعنی شب امتحان برسید تسلط خود را بر تک تک درس‌ها بسنجید تا قبل از اینکه خیلی دیر شود اشکالات و یادگیری‌های ناقصتان خود را نشان دهند. این گونه فرصت خواهید داشت تا آنها را جبران کنید.
میتوانید از دوستانتان کمک بگیرید یا از دبیرتان بپرسید یا به کلاس رفع اشکال بروید یا از دی‌وی‌دی‌های آموزشی استفاده کنید؛ اما شب امتحان به‌خصوص شما سال سومی‌ها باید تمام کتاب را مطالعه کنید، جزوه‌ها، خلاصه‌نویسی‌ها و یادداشت‌‌های‌تان را مرور کنید و بر مثال‌ها و تمرین‌های کتاب مسلط شوید.
عصر همان روز خودتان را در شرایط مشابه امتحان نهایی قرار دهید و از خود امتحان بگیرید. سپس آن را تصحیح کنید و به خود نمره دهید.
توجه کنید که در این امتحانِ شبیه‌سازی‌شده از عجله کردن بپرهیزید تا درصد پاسخ‌های اشتباه شما به دلیل حواس‌پرتی زیاد نشود.
پس از تصحیح، تا انتهای شب فرصت دارید تا این یادگیری‌های ناقص را تکمیل کنید تا دیگر در امتحان واقعی دچار مشکل نشوید.
یک ساعت قبل از خواب جزوه و کتاب خود را برداشته و توریق سریع کنید؛ یعنی از ابتدا به مرور سریع بپردازید. در این توریق به موارد زیر دقت کنید:
تصاویر و اشکال و اجزای آن
یادداشت‌ها و حاشیه‌نویسی‌های‌تان
مطالبی که دارای اجزا یا موارد بسیار هستند به‌خصوص در درسهایی مثل دین و زندگی و زمین‌شناسی
توجه به فرمول‌ها
هر مبحث و مطلبی که فکر می‌کنید امکان فراموشی‌اش زیاد است.
در توریق سریع سعی کنید یادداشت‌برداری انجام دهید و موارد، اجزا و فرمول‌ها را یادداشت کنید. صبح امتحان، زمانی را برای مرور یادداشت‌هایی که شب قبل تهیه کرده بودید در نظر بگیرید. میتوانید در راه تا حوزه‌ی امتحانی به مرور آنها بپردازید. این کار باعث طبقه‌بندی و مرتب شدن اطلاعات در ذهن شما می‌شود؛ همچنین درصد فراموشی را کاهش می‌دهد.
در جلسه‌ی امتحان عجله نکنید و زمان را مدیریت کنید. تا پایان امتحان روی صندلی خود بنشینید و به مرور پاسخ‌های‌تان بپردازید. دقت کنید که سؤالاتی را که از چند بخش تشکیل شده‌اند کامل جواب داده باشید.
سعی کنید سؤالات را به ترتیب جواب دهید و از آدرس‌دهی پیچیده در برگه‌ی پاسخ بپرهیزید. در انتهای هر سؤال زیر آن با کمی فاصله خط بکشید و سؤال بعدی را شروع کنید. سؤالات را با دقت و تا انتها بخوانید و ابتدا مفهوم را درک کنید و سپس پاسخ دهید.
در درسهایی مثل فیزیک ابتدا فرمول‌ها را بنویسید، سپس به جای‌گذاری مقادیر اقدام کنید. در انتها جواب را با واحد اندازه‌گیری خودش بنویسید. میتوانید در انتها جمله‌واره‌ای را که حاوی جواب انتهایی سؤال است بنویسید؛ مانند: اختلاف پتانسیل در دو سر نقطه‌ی (ب) 5 ولت است.
